तुम्ही नुकतेच ध्यान करायला सुरुवात केली असेल आणि या सगळ्याचा अर्थ काय असा विचार करत असाल तर हा लेख तुमच्यासाठी आहे. ध्यानामागील मुख्य उद्देश समजून घेतल्याने तुमच्यासाठी ध्यान करणे खूप सोपे होऊ शकते आणि तुमची प्रगती खूप वेगाने होईल.

तर ध्यानाचा उद्देश काय आहे? 3 प्राचीन तत्त्ववेत्ता अॅरिस्टॉटल म्हणाले, स्वतःला जाणून घेणे ही सर्व बुद्धीची सुरुवात आहे. आणि स्वतःला जाणून घेण्याचा प्रवेशद्वार म्हणजे अधिक जागरूक होणे. अधिक जागरूक होण्यासाठी, तुम्हाला तुमचे जागरूक मन विकसित करणे आवश्यक आहे जे ध्यान तुम्हाला मदत करेल.

ध्यान केल्याने तुम्ही केवळ अधिक शहाणे होणार नाही, तर तुमचे मन, शरीर आणि भावनांवरही चांगले नियंत्रण मिळवाल.

उदाहरणार्थ , तुम्ही तुमच्या कंडिशन केलेल्या मनाच्या अचेतन आकलनातून मुक्त होऊ शकाल. तुमच्या मनातील विश्वास यापुढे तुमच्यावर पूर्वीसारखे नियंत्रण ठेवू शकणार नाहीत. त्याऐवजी, तुम्हाला त्यांची जाणीव असेल आणि त्यामुळे तुम्हाला फायदा होणार्‍या विश्वासांवर लक्ष केंद्रित करण्‍याची स्थिती असेल आणि तुम्‍हाला मर्यादित करणार्‍या विश्‍वासांना सोडून द्या. त्याचप्रमाणे, तुम्हाला तुमच्या भावनांची चांगली जाणीवही होईल आणि त्यामुळे तुमच्या भावना यापुढे तुमच्यावर जसे नियंत्रण ठेवणार आहेत त्याप्रमाणे त्यांचे नियंत्रण राहणार नाही.आधी या सर्व गोष्टींमुळे, तुम्ही यापुढे तुमच्या मनाचे गुलाम राहणार नाही, त्याऐवजी, तुम्ही तुमच्या मनावर प्रभुत्व मिळवण्यास सुरुवात कराल जेणेकरून तुम्ही मनाचा वापर करण्याऐवजी तुम्हाला हव्या त्या गोष्टी करण्यासाठी तुमच्या मनाचा वापर करू शकाल.

यामुळे ध्यान खूप शक्तिशाली आहे. होय, हे तुम्हाला आराम करण्यास आणि तुमचे मन स्वच्छ करण्यात मदत करू शकते, परंतु ते फक्त हिमनगाचे टोक आहे. ध्यानाची खरी शक्ती जेव्हा तुम्ही चेतनेमध्ये वाढू लागता तेव्हा येते.

ध्यानाचा उद्देश अधिक तपशीलवार समजून घेऊया.

ध्यानाचा उद्देश काय आहे?

खाली 5 मुद्दे आहेत जे ध्यानाच्या मूळ उद्देशाची बेरीज करतात. प्राथमिक उद्देशाने सुरुवात करूया.

१. तुमच्या लक्षाबाबत जागरूक व्हा (प्राथमिक उद्देश)

तुमचे लक्ष ही तुमच्या मालकीची सर्वात शक्तिशाली संपत्ती आहे कारण तुमचे लक्ष जिथे जाते तिथे ऊर्जा प्रवाहित होते. तुम्ही तुमचे लक्ष ज्यावर केंद्रित केले आहे, ते तुम्ही तुमची ऊर्जा देत आहात.

मध्यस्थीचा मुख्य उद्देश तुम्हाला तुमचे लक्ष जाणण्यात मदत करणे हा आहे. हे तुमचे जागरूक मन विकसित करण्यासारखेच आहे कारण तुमचे लक्ष जितके अधिक जागरूक होईल तितके तुम्ही चेतनेमध्ये वाढता.

यामागील शास्त्र समजून घेण्यासाठी तुम्ही खालील लेख वाचू शकता:

• 7 मेडिटेशन तुमचे मन कसे बदलते
• 12 नवशिक्यांसाठी मेडिटेशन हॅक्स

जेव्हा तुम्ही ध्यान करता तेव्हा खालील प्रमाणे 3 गोष्टी घडतात:

• तुम्ही तुमच्यावर लक्ष केंद्रित करताएखाद्या विशिष्ट वस्तूवर किंवा संवेदनाकडे लक्ष द्या. उदाहरणार्थ, तुमचा श्वासोच्छ्वास.
• तुम्ही तुमच्या लक्षाविषयी जागरूक राहता जेणेकरून ते एकाग्र राहते आणि विचलित होत नाही.
• जेव्हा ते विचलित होते, तेव्हा तुम्हाला त्याची जाणीव होते आणि हळूवारपणे ते परत आणता. तुमच्या लक्ष केंद्रित करण्याच्या उद्देशावर.

या सर्व तीन पद्धती तुम्हाला तुमचे लक्ष अधिकाधिक जागरूक होण्यास मदत करतात.

2. तुमच्या अवचेतन मनाची जाणीव होण्यासाठी

तुम्ही तुमचे लक्ष जाणल्यानंतर, तुमच्या मनात चालणाऱ्या अनेक गोष्टींबद्दल तुम्हाला साहजिकच जाणीव होईल.

उदाहरणार्थ , तुम्ही तुमचे विचार आणि श्रद्धा यांना तिसऱ्या व्यक्तीच्या दृष्टीकोनातून पाहण्याची क्षमता विकसित कराल. दुसऱ्या शब्दांत, तुमच्या विचारांमध्ये/विश्वासांमध्ये हरवण्याऐवजी तुम्ही तुमच्या विचारांचे/विश्वासांचे साक्षीदार बनता. तुम्ही त्यांना तिसरी व्यक्ती म्हणून पाहता.

हे तुम्हाला तुमच्या कंडिशन मनापासून मुक्त होण्यास मदत करते. तुम्ही तुमच्या विश्वासांकडे वस्तुनिष्ठपणे पाहू शकाल आणि मर्यादित असलेल्या विश्वासांना सोडून द्याल आणि तुम्हाला अधिक चांगल्या प्रकारे सेवा देणाऱ्या विश्वासांवर लक्ष केंद्रित कराल.

तुमच्या आंतरिक जगाबद्दल अधिक जागरूक होण्याव्यतिरिक्त, तुम्ही जागरूक व्हायला देखील सुरुवात कराल. बाह्य जगाचे. तुमचा दृष्टीकोन विस्तृत होतो आणि तुमच्याकडे वेगवेगळ्या दृष्टीकोनातून पाहण्याची क्षमता विकसित होते. जेंव्हा तुमच्या आत काय आहे ते तुम्ही ध्यानात ठेवता, तेव्हा तुम्ही त्याशिवाय किंवा बाहेरील जगाविषयी देखील लक्षात घेता.

3. आपल्या शरीराची आणि भावनिकतेची जाणीव होण्यासाठीऊर्जा

अस्तित्वाच्या पूर्वनिर्धारित अवस्थेत, तुमचे लक्ष सामान्यतः तुमच्या मनातील/विचारांमध्ये हरवले जाते. ध्यान तुम्हाला तुमचे लक्ष आणि तुमचे विचार यांच्यात वेगळेपणा निर्माण करण्यास मदत करते. हे पृथक्करण तुम्हाला तुमचे लक्ष तुमच्या मनापासून तुमच्या शरीरात हलवण्याची क्षमता देते. हे नैसर्गिकरित्या घडणे बंधनकारक आहे.

जेव्हा तुम्ही तुमचे लक्ष तुमच्या शरीरात आणता, तेव्हा तुम्ही आपोआप भावना आणि भावनिक ऊर्जेशी चांगले परिचित होतात. याचे कारण असे की, तुमच्या मनात जे विचार असतात, भावना तुमच्या शरीरासाठी असतात.

तुमच्या भावनांच्या संपर्कात राहणे तुम्हाला अडकलेल्या भावनांना बाहेर काढण्यास मदत करते. तुम्‍ही अधिक प्रतिसाद देणार्‍या आणि कमी प्रतिक्रिया देणार्‍या बनता कारण तुमच्‍या भावना आता तुमच्‍यावर पूर्वीप्रमाणे नियंत्रण ठेवत नाहीत. म्हणूनच चिंतेने ग्रस्त असलेल्या प्रत्येकासाठी ध्यान करणे चांगले असू शकते.

4. तुमच्या मनावर चांगले नियंत्रण मिळवण्यासाठी

जेव्हा तुम्ही तुमच्या मनाला तिसरी व्यक्ती म्हणून पाहू शकता तेव्हाच तुम्ही तुमचे मन समजण्यास सुरुवात करू शकता. आधी सांगितल्याप्रमाणे, ध्यान तुम्हाला तुमचे लक्ष आणि तुमचे विचार/श्रद्धा यांच्यात जागा निर्माण करण्यास मदत करते. हे पृथक्करण किंवा जागा तुम्हाला तिसऱ्या व्यक्तीच्या दृष्टीकोनातून तुमच्या मनाचे साक्षीदार करण्याची परवानगी देते.

तुम्ही तुमच्या मनाकडे वस्तुनिष्ठ रीतीने पाहू शकता जसे की पूर्वी तुम्ही तुमच्या मनात हरवले होते. त्यामुळे तुमचे मन तुमच्यावर नियंत्रण ठेवण्याऐवजी तुम्ही तुमच्या मनावर ताबा मिळवू लागता.

5. तुमचे मन स्वच्छ करण्यासाठी आणि आराम करण्यासाठी

तुमचे बेशुद्ध लक्ष इंधन म्हणून काम करतेतुमच्या विचारांसाठी. ध्यान करताना, तुम्ही तुमचे लक्ष तुमच्या विचारांपासून दूर हलवता आणि ते एखाद्या वस्तूवर किंवा संवेदनेवर केंद्रित करता. यामुळे विचारांचे लक्ष वेधून घेतले जाते आणि ते स्थिर होऊ लागतात. लवकरच तुमचे मन विचारांपासून स्पष्ट होईल आणि तुम्ही शांत आणि निवांत अवस्थेत पोहोचाल.

याला अलिप्तपणाची स्थिती म्हणून पाहिले जाऊ शकते आणि जिथे तुम्ही तुमचा अहंकार सोडून द्याल आणि उच्च स्त्रोताशी कनेक्ट व्हाल. . विश्रांतीची ही स्थिती तुमची संपूर्ण प्रणाली रीसेट करण्यात देखील मदत करते आणि तुमच्या ध्यान सत्राच्या शेवटी तुम्हाला उत्थान ऊर्जा देते.

ही उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी तुम्ही ध्यान कसे करावे?

जेव्हा तुम्ही ध्यानाविषयी बोलता , तुम्ही प्रामुख्याने खालील दोन प्रकारांबद्दल बोलत आहात:

• केंद्रित ध्यान: तुम्ही तुमचे लक्ष एखाद्या वस्तूवर, मंत्रावर किंवा संवेदनेवर दीर्घकाळासाठी केंद्रित करता.
• ओपन फोकस मेडिटेशन: तुम्ही फक्त तुमचे लक्ष जाणत रहा.

वरील दोन प्रकारांमध्ये काय साम्य आहे ते म्हणजे 'जाणीव लक्ष' वापरणे. दुसऱ्या शब्दांत, कोणत्याही क्षणी तुमचे लक्ष कोठे केंद्रित आहे याबद्दल तुम्ही जागरूक किंवा सतर्क राहता. तुमचे लक्ष वेधून घेण्याची ही प्रथा अखेरीस तुमचे जागरूक मन विकसित करते. दुस-या शब्दात, हे तुम्हाला चेतनेमध्ये वाढण्यास मदत करते.

साधेपणासाठी, एकाग्र ध्यानाने सुरुवात करणे चांगले. नैसर्गिकरित्या ओपन फोकस ध्यान किंवा माइंडफुलनेसतुम्ही फोकस केलेल्या ध्यानाचा सराव करता तेव्हा तुमच्याकडे येतो.

ते कसे करायचे ते येथे आहे:

फोकस केलेल्या ध्यानाचा सराव करण्यासाठी, प्रथम तुमचा फोकसचा विषय निवडा. नवशिक्यांसाठी, तुमच्या श्वासावर लक्ष केंद्रित करणे उत्तम.

आरामात बसा, डोळे बंद करा आणि श्वास घेताना निर्माण होणाऱ्या संवेदनांवर तुमचे लक्ष केंद्रित करा. तुम्ही श्वास घेताना, तुमच्या नाकपुड्याच्या टोकाला स्पर्श करणार्‍या थंड हवेवर लक्ष केंद्रित करा आणि तुम्ही श्वास सोडत असताना, तुमच्या नाकपुड्यातून बाहेर पडणाऱ्या उबदार हवेवर लक्ष केंद्रित करा. फक्त तुमचे लक्ष या दोन संवेदनांवर केंद्रित ठेवा.

तुम्हाला तुमचे विचार दाबण्याचा प्रयत्न करण्याची गरज नाही, विचार चालू द्या. जर तुमचे लक्ष एखाद्या विचाराने विचलित झाले तर हळूवारपणे तुमचे लक्ष संवेदनांकडे परत आणा. तुमच्या लक्षाचा एक छोटासा भाग नेहमी पार्श्वभूमीत चालू असलेल्या विचारांची जाणीव असेल. ते ठीक आहे. तुमची परिधीय दृष्टी म्हणून याचा विचार करा. जेव्हा तुम्ही एखादी गोष्ट पाहता, तेव्हा तुम्हाला थोडीशी पार्श्वभूमी देखील दिसते.

सुरुवातीच्या टप्प्यात तुम्हाला असे दिसून येईल की दर काही सेकंदांनी तुमचे लक्ष तुमच्या विचारांनी खेचले जाते. आणि तुमचे लक्ष यापुढे तुमच्या श्वासावर केंद्रित नव्हते हे समजण्यासाठी तुम्हाला थोडा वेळ लागेल. ते एकदम ठीक आहे. त्यावर स्वतःला मारू नका. तुम्हाला याची जाणीव होताच, तुमचे लक्ष विचलित झाल्याची वस्तुस्थिती मान्य करा आणि हळूवारपणे तुमचे लक्ष तुमच्या श्वासाकडे वळवा.

अनेक वेळा तुमचे लक्ष तुमच्या श्वासाकडे परत आणण्याची ही क्रिया आहे.जे तुम्हाला तुमचे लक्ष जाणण्यास मदत करते जे आम्ही पाहिले आहे की ध्यानाच्या सरावाचा मुख्य उद्देश आहे.

काही कालावधीत, तुम्ही ध्यान करत राहिल्याने, तुमचे लक्ष तुमच्यावर अधिकाधिक नियंत्रण प्राप्त होईल किंवा दुसऱ्या शब्दांत, तुम्ही तुमचे लक्ष अधिकाधिक जागरूक व्हाल.

तुमच्या लक्षाचा एक अप्रशिक्षित घोडा म्हणून विचार करा. त्यावर नियंत्रण ठेवणे आणि सुरुवातीला सरळ मार्गावर चालणे कठीण होईल. हे प्रत्येक वेळी आणि नंतर नक्कीच बंद होईल. परंतु सरावाने, तुम्ही या मार्गावर चालण्याचे प्रशिक्षण द्याल.

अधिक सखोल स्पष्टीकरणासाठी, तुम्ही हा लेख वाचू शकता.

निष्कर्ष

मी जेव्हा ध्यान करायला सुरुवात केली मला खरोखर कठीण वेळ येत होता. मी काय करतोय हे मला कळत नव्हते. पण जेव्हा मला ध्यानामागचा खरा उद्देश आणि तुमचे लक्ष देऊन कार्य करण्याची संकल्पना स्पष्टपणे समजली, तेव्हा मला ध्यान म्हणजे काय आणि ते योग्य मार्गाने कसे करावे हे मला खरोखर समजू शकले.

आशा आहे की ही मूलभूत संकल्पना समजून घेतल्याने तुम्हाला ध्यानाद्वारे तुमच्या मनावर प्रभुत्व मिळवण्याच्या प्रवासात मदत झाली.