বিষয়বস্তুৰ তালিকা
মানৱ ইতিহাসৰ সমগ্ৰ সময়ছোৱাত ধৰ্মীয় মতাদৰ্শ প্ৰকাশ আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ সামাজিক বাৰ্তা প্ৰেৰণৰ বাবে প্ৰতীকৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। এই লেখাটোত প্ৰজ্ঞা, জ্ঞান আৰু বুদ্ধিমত্তাৰ সৈতে জড়িত ২৮টা শক্তিশালী প্ৰতীক চাওঁ আহক।
See_also: ডাঃ জো ডিচপেঞ্জাৰ ৫৯টা উক্তি আপোনাৰ জীৱন কেনেকৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰিআমি এই প্ৰতীকসমূহৰ আঁৰৰ গভীৰ অৰ্থ আৰু ইয়াৰ সাংস্কৃতিক তাৎপৰ্য্যও চাম।
28 প্ৰজ্ঞাৰ প্ৰতীক & বুদ্ধিমত্তা
1. ৰেভেন
নৰ্ছ, কেলটিক আৰু ড্ৰুইডিক পৌৰাণিক কাহিনীত... ৰেভেন হৈছে প্ৰজ্ঞা আৰু বুদ্ধিমত্তাৰ এক শক্তিশালী প্ৰতীক। নৰ্ডিক পৌৰাণিক কাহিনী অনুসৰি অডিন (যুদ্ধৰ দেৱতা)ৰ লগত সদায় দুটা কাউৰী আছিল, যাৰ জৰিয়তে তেওঁ মানৱ জগতৰ বিষয়ে তথ্য সংগ্ৰহ কৰিছিল। মুনিন আৰু হুগিন, কাউৰী দুটাই স্মৃতি আৰু চিন্তাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। আইৰিছ কেলটিক সংস্কৃতিত কাউৰী যুদ্ধক্ষেত্ৰৰ ওপৰত কাউৰীৰ আকৃতি লোৱা ট্ৰিপল দেৱীৰ সৈতে ঘনিষ্ঠভাৱে জড়িত আছিল।
আইৰিছৰ এটা পুৰণি প্ৰবাদ অনুসৰি, ‘ কাউৰীৰ জ্ঞান থকা’ মানে দৰ্শকৰ অলৌকিক শক্তি থকা ‘।
2. দেৱী সৰস্বতী
হিন্দু সংস্কৃতিত দেৱী সৰস্বতীক জ্ঞান, প্ৰজ্ঞা আৰু কলাৰ দেৱী হিচাপে শ্ৰদ্ধা কৰা হয়। তাইৰ চিহ্নটো কেইবাটাও উলম্ব ত্ৰিভুজেৰে গঠিত (তলৰ ছবিখনত দেখুওৱাৰ দৰে), যিবোৰে তাইৰ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ বিষয়ে বিশাল জ্ঞানক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।
তাইৰ চাৰিখন হাতত চাৰিখন হাতত আছে জ্ঞানক প্ৰতিনিধিত্ব কৰা বস্তু:
- পুস্তকা: লগতেআপোনাৰ মগজু। আচৰিত নহয় যে আখৰোটৰ লগত বুদ্ধিমত্তা, প্ৰজ্ঞা, স্পষ্টতা, মনোনিৱেশ আৰু প্ৰেৰণা জড়িত হৈ থাকে।
২৬) আইবিছ চৰাই
আইবিছ হৈছে এটা নিস্তব্ধ চৰাই যিয়ে প্ৰতীক আপুনি আপোনাৰ দৈনন্দিন কাম-কাজত যোৱাৰ সময়ত শান্ত আৰু মননশীল হোৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তা। চৰাইটোৱে ভাৰসাম্য, অভিযোজন ক্ষমতা, শান্তি, মননশীলতা আৰু প্ৰজ্ঞাৰ প্ৰতীক। প্ৰাচীন মিচৰৰ সমাজত আইবিছক পবিত্ৰ চৰাই হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল আৰু ইয়াৰ লগত প্ৰজ্ঞা আৰু বিদ্যাৰ সম্পৰ্ক আছিল। চৰাইটোক থোথ দেৱতা হিচাপে পূজা কৰা হৈছিল।
27. বুদ্ধিমত্তাৰ দাঁত
প্ৰজ্ঞাৰ দাঁত কিশোৰৰ শেষৰ ফালে দেখা দিয়ে যেতিয়া ব্যক্তিক মানসিক আৰু শাৰীৰিকভাৱে পৰিপক্ক বুলি গণ্য কৰা হয়। এই কাৰণেই ইহঁতক প্ৰজ্ঞাৰ সৈতে জড়িত কৰা হয়।
২৮) ৰোজাৰী বা প্ৰাৰ্থনা/মালা গুটি
যুগ যুগ ধৰি মালা গুটি (যাক... জাপা মালা) ধ্যান/প্ৰাৰ্থনাৰ আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে কাৰণ ই মনক কেন্দ্ৰীভূত কৰাত সহায় কৰে। আৰু এই মনোনিৱেশৰ সময়তে উচ্চ উপলব্ধি লাভ কৰে। এই কাৰণেই মালা গুটিবোৰ স্পষ্টতা, উচ্চ চেতনা, ঐশ্বৰিকতা আৰু প্ৰজ্ঞাৰ সৈতে জড়িত। মালা সাধাৰণতে ১০৮টা গুটিৰে গঠিত যিটো সমগ্ৰ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ প্ৰতীকস্বৰূপ এটা সামগ্ৰিক সংখ্যা।
২৯) জুনিপাৰ গছ/জোপা
আটাইতকৈ পুৰণি জীৱিত গছৰ ভিতৰত অন্যতম বিশ্বত জুনিপাৰক সমগ্ৰ বিশ্বৰ প্ৰায় প্ৰতিখন মহাদেশতে পোৱা যায়। এই গছজোপাৰ পৰিস্থিতিৰ লগত খাপ খুৱাই ধুনীয়া জোপোহা আৰু গছলৈ পৰিণত হোৱাৰ এক আচৰিত ক্ষমতা আছে।এই কাৰণেই জুনিপাৰ গছ প্ৰজ্ঞাৰ প্ৰতীক।
উপসংহাৰ
য'তেই চালে প্ৰজ্ঞা আৰু জ্ঞানৰ প্ৰতীক পোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। তেওঁলোকে আমাক জীৱনৰ প্ৰকৃত উদ্দেশ্যৰ কথা মনত পেলাই দিয়ে যিটো বহু সংস্কৃতিত আধ্যাত্মিক জ্ঞানলাভ। তথাপিও আমি দৈনন্দিন জীৱনত সেইবোৰ ব্যৱহাৰ কৰি আমাৰ লক্ষ্যৰ কথা সোঁৱৰাই দিব পাৰো আৰু শিকিবলৈ উৎসাহিত কৰিব পাৰো। প্ৰাচীন সংস্কৃতৰ এটা সুপৰিচিত প্ৰবাদ মতে:
“ জ্ঞান শক্তি ”। <১>জ্ঞানৰ পুস্তক বুলি জনা যায়।
- একাপ পানী: এই কাপৰ পৰা পান কৰিলে জ্ঞান আহিব বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।
- এটা বাদ্যযন্ত্ৰ (বীনা ): সৃষ্টিশীল কলাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সৰস্বতীক সঘনাই পদুম ফুলৰ ওপৰত বহি এই বাদ্য বজাই থকা দেখা যায়।
- এটা মালা (মালা): ই মনোযোগ, ধ্যান আৰু চিন্তাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে।
3 পদুম
পদম ফুলক পূবৰ সংস্কৃতিত শতিকাজুৰি বিশেষকৈ বৌদ্ধ ধৰ্মত শ্ৰদ্ধা কৰা হৈছে। কোৱা হয় যে যেতিয়া পদুম ফুল ফুলে, তেতিয়া ই ব্যক্তিৰ জ্ঞান, আত্মসচেতনতা, আৰু চূড়ান্ত জ্ঞানৰ যাত্ৰাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ফুলটো বোকাৰ পৰা ওপৰলৈ উঠি যায় যিয়ে আটাইতকৈ কঠিন সময়তো প্ৰতিকূলতা আৰু অটলতাৰ প্ৰতীক পৰিস্থিতি. জ্ঞান আৰু প্ৰজ্ঞাই হৈছে বস্তুবাদী বস্তু আৰু ইচ্ছাৰ প্ৰতি থকা যিকোনো অৰ্থহীন মোহক অতিক্ৰম কৰা চূড়ান্ত লক্ষ্য।
পদম ফুল বিভিন্ন ৰঙৰ হয়, সকলোবোৰৰ নিজস্ব অৰ্থ থাকে। কিন্তু বগা পদুম ফুল বিশেষভাৱে পৰম জ্ঞান আৰু মানসিক বিশুদ্ধতাৰ সৈতে জড়িত ।
4. দেৱী এথেনা
প্ৰাচীন গ্ৰীক ভাষাত পৌৰাণিক কাহিনীত এথেনা আছিল যুদ্ধ আৰু প্ৰজ্ঞাৰ পূজনীয় দেৱী। কিংবদন্তি অনুসৰি তেওঁ প্ৰায়ে অডিচিয়াছ, হেৰাক্লিছ, পাৰ্চিয়াছকে ধৰি গ্ৰীক যুদ্ধৰ নায়কসকলক সহায় আৰু পৰামৰ্শ দিছিল। আচলতে সকলো গ্ৰীক দেৱী আৰু দেৱীৰ ভিতৰত এথেনাৰ পৰামৰ্শ আছিলতেওঁৰ ফলপ্ৰসূ যুদ্ধ কৌশল আৰু উপযোগী সঁজুলি উদ্ভাৱন কৰাৰ ক্ষমতাৰ বাবেই আটাইতকৈ বেছি বিচৰা হৈছিল। তাইক সঘনাই কান্ধত বা ওচৰতে উইচ্ছু এটা লৈ চিত্ৰিত কৰা হৈছিল, যাৰ বাবে আজি উইচ্ছুকক বিশ্বব্যাপী প্ৰজ্ঞাৰ প্ৰতীক হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
5. টাইয়েট (আইছিছৰ গাঁঠি)
টাইয়েট (আইছিছৰ গাঁঠি বুলিও জনা যায়)ক জ্ঞানৰ প্ৰতীক হিচাপে অতিশয় গণ্য কৰা হৈছিল আৰু... wisdom প্ৰাচীন মিচৰত, দেৱী আইছিছৰ সৈতে ইয়াৰ প্ৰবল সম্পৰ্কৰ বাবে। ইজিপ্তৰ পৌৰাণিক কাহিনী অনুসৰি আইছিছ আছিল এক মিলিয়ন দেৱতাতকৈও জ্ঞানী আৰু তেওঁৰ যাদুকৰী শক্তিৰ বাবে সুপৰিচিত আছিল। তাইৰ প্ৰতীক টাইয়েট দেখাত আংখ (প্ৰাচীন মিচৰৰ ‘জীৱন’ৰ প্ৰতীক)ৰ সৈতে মিল আছে আৰু ই আইছিছৰ যাদুকৰী শব্দ কঢ়িয়াই নিয়াৰ বাবে বিশ্বাস কৰা হৈছিল বাবে পৰলোকত মৃতকক সুৰক্ষা দিবলৈ প্ৰায়ে সমাধিস্থলত ৰখা হৈছিল।
6. পহু
উত্তৰ আমেৰিকাৰ জনগোষ্ঠীসমূহৰ মাজত পহুক ‘শিক্ষক’ হিচাপে শ্ৰদ্ধা কৰা হয়। ইহঁতৰ মৃত্যু আৰু পুনৰ্জন্মৰ সৈতেও যিদৰে আছে তেনেদৰেই দৃঢ়ভাৱে জড়িত মৃতকক পৰলোকলৈ পথ প্ৰদৰ্শন কৰে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। মানুহৰ পৰা আঁতৰি আহিবলৈ পাহাৰৰ ওপৰেৰে যাত্ৰা কৰাৰ লগে লগে এই অবিশ্বাস্যভাৱে বুদ্ধিমান আৰু সামাজিক প্ৰাণীবোৰ উচ্চ আত্মাৰ সৈতে দ্ৰুতভাৱে জড়িত হৈ পৰিছিল।
আচলতে ছিউক্স জনগোষ্ঠীৰ লাকোটা ভাষাত পহুৰ শব্দটোৰ অনুবাদ হৈছে ' ঈশ্বৰীয় কুকুৰ ।' যদি আপুনি পহুৰ সপোন দেখে বা পহুক আপোনাৰ আত্মাৰ পথ প্ৰদৰ্শক হিচাপে দেখে, তেন্তে সাধাৰণতে সেয়াই হয় আপোনাৰ প্ৰবৃত্তিক বিশ্বাস কৰিবলৈ আৰু আপোনাৰ ভিতৰৰ কথা শুনিবলৈ এটা সোঁৱৰণীনিৰ্দেশনা. এই কাৰণতে বহুতে কঠিন সিদ্ধান্তৰ সন্মুখীন হ’লে প্ৰেৰণাৰ বাবে পহুৰ ওচৰলৈ যায়।
7. প্ৰজ্ঞাৰ চকু
বুদ্ধৰ চূড়ান্ত জ্ঞান আৰু সৰ্বজ্ঞানৰ প্ৰতিনিধিত্ব হিচাপে বিশ্বৰ কাৰ্যতঃ প্ৰতিটো বৌদ্ধ মন্দিৰত প্ৰজ্ঞাৰ চকুক চিত্ৰিত কৰা হৈছে। চকুৱে সাধাৰণতে এটা অট্টালিকাৰ চাৰিওফালে বাহিৰলৈ চাই থাকে যাতে তেওঁৰ সৰ্বদৃশ্য ক্ষমতাৰ প্ৰতীক হয়। বৌদ্ধ ধৰ্মত দুই প্ৰকাৰৰ চকু; প্ৰজ্ঞাৰ ভিতৰৰ চকু আৰু বাহিৰৰ বস্তুবাদী চকু। বুদ্ধৰ প্ৰজ্ঞা চকুৱে এই দুয়োটা প্ৰকাৰক সামৰি লৈছে বুলি কোৱা হয়, ই আমাক শিকাইছে যে ' যদি আমি জ্ঞানী হওঁ, তেন্তে আমি বস্তুৰ অতীত দেখিব পাৰো আৰু ঐশ্বৰিক সত্য চাব পাৰো '।
8. পাখি (Quill)
কুইল হৈছে পৰম্পৰাগতভাৱে হাঁস বা হাঁহৰ ছাল উৰণৰ পাখিৰ পৰা তৈয়াৰী লিখাৰ সঁজুলি। ষষ্ঠ শতিকাৰ পৰাই চৰ্ম কাগজ বা পাণ্ডুলিপিত লিখনী লিখা বা প্ৰতিচ্ছবি সৃষ্টিৰ বাবে বহুলভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। সেই সময়ত লিখাৰ ক্ষমতা ব্যাপক নাছিল। গতিকে, কুইলটো সোনকালে বুদ্ধিমত্তাৰ প্ৰতীক হৈ পৰিল, লগতে সামাজিক স্থানৰ প্ৰতীক হৈ পৰিল কাৰণ কেৱল আটাইতকৈ ধনী পৰিয়ালবোৰেহে নিজৰ সন্তানক লিখিবলৈ শিকাব পাৰিছিল। আজিৰ তাৰিখত কুইলৰ ব্যৱহাৰ খুব কমেইহে হয়, কিন্তু পাখি এতিয়াও সমগ্ৰ পশ্চিমীয়া বিশ্ব (বিশেষকৈ স্থানীয় আমেৰিকাত) যোগাযোগ, প্ৰজ্ঞা, স্বাধীনতা আৰু সৃষ্টিশীলতাৰ শক্তিশালী প্ৰতীক।
9. লেপিছ লাজুলি স্ফটিক
লাপুছ লাজুলি হৈছে কআচৰিত আকাশী নীলা স্ফটিক যিটো প্ৰথমে প্ৰাচীন মিচৰত টুটানখামুনৰ মৃত্যুৰ মুখা সৃষ্টি কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। এয়া এক শক্তিশালী নিৰাময় শিল বুলি জনা যায় যিয়ে আপোনাক আধ্যাত্মিক সত্য আৰু জ্ঞান লাভ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। বছৰ বছৰ ধৰি এই শিলটোক আত্মসচেতনতা, আত্মবিশ্বাস আৰু নৈতিকতাক উৎসাহিত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে, যাৰ ফলত ইয়াৰ উপাধি লাভ কৰা হৈছে জ্ঞান শিল। বিশ্বাসৰ ৰোগ নিৰাময়কাৰীসকলেও ইয়াক এতিয়াও বহুলভাৱে ব্যৱহাৰ কৰে, যিসকলে বিশ্বাস কৰে যে লাপুছ লাজুলিৰ গভীৰ অৰ্থ শতিকাজুৰি প্ৰকাশ পাব।
10. ন্যানছাপো (জ্ঞানৰ গাঁঠি)
পশ্চিম আফ্ৰিকাৰ অন্যতম পবিত্ৰ আড্ৰিংকা প্ৰতীক হৈছে ন্যানছাপো (যাক প্ৰজ্ঞাৰ গাঁঠি বুলিও কোৱা হয়)। ই জ্ঞান, নম্ৰতা আৰু কৌশলৰ দৰে আকাংক্ষিত বৈশিষ্ট্যৰ বিস্তৃত পৰিসৰক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে, লগতে এই ধাৰণাটোকো প্ৰতিনিধিত্ব কৰে যে 'এজন জ্ঞানী ব্যক্তিৰ লক্ষ্যত উপনীত হ'বলৈ সৰ্বোত্তম পথ বাছি লোৱাৰ ক্ষমতা থাকে।' ঘানাৰ আকান জনসাধাৰণে ধৰি ৰাখিছে এই প্ৰতীকটোক বিশেষভাৱে উচ্চ সন্মান দিয়া হয় কাৰণ ই সিদ্ধান্ত গ্ৰহণত প্ৰজ্ঞা ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ সক্ষম কৰে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়।
11. এষ্টাৰ ফুল
The এষ্টাৰ হৈছে তৰা আকৃতিৰ মূৰৰ বাবে পৰিচিত এবিধ অনন্য বনৰীয়া ফুল। গ্ৰীক পৌৰাণিক কাহিনী অনুসৰি এই ফুলবোৰ আষ্ট্ৰেয়া দেৱীৰ চকুলোৰ পৰা সৃষ্টি কৰা হৈছিল কাৰণ আকাশত তৰা কিমান কম তাক লৈ তেওঁ বিচলিত হৈছিল। এষ্টাৰ ফুলৰ অৰ্থ বিভিন্ন ধৰণৰ যদিও ইয়াক প্ৰেম, প্ৰজ্ঞা আৰু ধৈৰ্য্যৰ প্ৰতীক হিচাপে বেছিকৈ জনা যায়। ইহঁতৰ ৰং বিভিন্ন ধৰণৰ, য’ত...বগা, মৌ, বেঙুনীয়া আৰু গোলাপী, প্ৰত্যেকৰে নিজস্ব সুকীয়া বৈশিষ্ট্য আছে। বিশেষকৈ বেঙুনীয়া ৰঙৰ ফুলবোৰ প্ৰজ্ঞা আৰু ৰাজকীয়তাৰ সৈতে প্ৰবলভাৱে জড়িত, আৰু ই আটাইতকৈ বেছি পোৱা জাত।
12. পাহাৰ
13. চাবি
চাবিবোৰ সৰল বস্তু, তথাপিও ই জ্ঞান আৰু সফলতাৰ বিশ্বব্যাপী প্ৰতীক। চাবিবোৰে দুৱাৰৰ তলা খুলি দিয়ে যিয়ে শাৰীৰিক, মানসিক বা আধ্যাত্মিক পৰ্যায়ত নতুন সুযোগৰ সূচনা কৰিব পাৰে। ৰোমান পৌৰাণিক কাহিনী অনুসৰি জানাছ , গেটছৰ দুমুখীয়া ঈশ্বৰ , অতীত আৰু ভৱিষ্যতৰ ফালে চাবলৈ সক্ষম হৈছিল। তেওঁক প্ৰায়ে বাওঁহাতত চাবি লৈ চিত্ৰিত কৰা হৈছিল আৰু তেওঁ প্ৰজ্ঞা প্ৰদানৰ জৰিয়তে সফলতা আৰু নতুন সুযোগ প্ৰদান কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা বুলি কোৱা হৈছিল। কংকালৰ চাবি (যিটোৱে একাধিক দুৱাৰ খুলিব পাৰে) সমগ্ৰ বিশ্বতে প্ৰজন্ম ধৰি তাবিজ আৰু মন্ত্ৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে। বিশ্বাস কৰা হয়আপোনাৰ সপোন বাস্তৱায়িত কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় সকলো সম্ভাৱনা আৰু সমাধান চাবলৈ সহায় কৰে
14. অসীম চিহ্ন
অসীম চিহ্ন (লেমনিস্কেট বুলিও জনা যায় ) এটা সৰল বন্ধ চিত্ৰ-আঠ আকৃতি যিটো এটা অবিৰত গতিৰে অংকন কৰিব পাৰি। ইয়াৰ কোনো আৰম্ভণি আৰু অন্ত নাই। এই প্ৰতীকটো মেজিচিয়ান আৰু জাগলাৰকে ধৰি একাধিক টেৰ’ট কাৰ্ডত পোৱা যায় যিয়ে আমাক মানৱতাৰ অসীম স্বভাৱৰ কথা সোঁৱৰাই দিয়াৰ কাম কৰে। আমাৰ জীৱন জীৱন, মৃত্যু আৰু পুনৰ্জন্মৰ এক কেতিয়াও শেষ নহোৱা চক্ৰ, যিহেতু আমাৰ আত্মাই চূড়ান্ত শান্তি আৰু ঐশ্বৰিক প্ৰজ্ঞাৰ সন্ধানত নামি পৰে।
See_also: জীৱন, Zazen আৰু অধিক (অৰ্থৰ সৈতে) 25 অন্তৰ্দৃষ্টিসম্পন্ন Shunryū Suzuki উক্তি১৫) তেলৰ লেম্প বা মমবাতি
বহু প্ৰাচীন সংস্কৃতিয়ে প্ৰজ্ঞা, জ্ঞান, জাগৰণ, মঙ্গল, বিশুদ্ধতা আৰু ঈশ্বৰত্বৰ সৈতে প্ৰদীপক জড়িত কৰি ৰাখিছে। জুই ধ্বংসাত্মক প্ৰকৃতিত হ’ব পাৰে কিন্তু তেলৰ লেম্পৰ দৰে পোহৰৰ উৎস হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিলে ই ধনাত্মক শক্তিলৈ পৰিণত হয় যিয়ে আলোকসজ্জা আৰু অজ্ঞানতা আৰু ভ্ৰমৰ পৰা মুক্ত হোৱাৰ সুবিধা দিয়ে।
১৬) বোধি গছ <৮>
বোধি গছ (যিটো বোধগয়াত অৱস্থিত পবিত্ৰ ডুমুৰ মুক্ত) বৌদ্ধ ধৰ্মৰ এক বিশিষ্ট প্ৰতীক কাৰণ এই গছৰ তলতেই বুদ্ধই জ্ঞান লাভ কৰিছিল। সংস্কৃত আৰু পালি ভাষাত ‘বোধি’ শব্দৰ অৰ্থ ‘জাগৰণ’। বৌদ্ধ ধৰ্মাৱলম্বীসকলে এই গছজোপা ‘আলোকপাতৰ বৃক্ষ’ বা ‘প্ৰজ্ঞাৰ গছ’ বুলি গণ্য কৰে।
17. জ্ঞান মুদ্ৰা
সংস্কৃত ভাষাত ‘জ্ঞান’ শব্দটোৰ অৰ্থ হ’ল ‘প্ৰজ্ঞা’ বা ‘জ্ঞান’। জ্ঞানমুদ্ৰা হৈছে ধ্যান কৰাৰ সময়ত ব্যৱহাৰ কৰা হাতৰ ইংগিত যিয়ে শিক্ষণ আৰু প্ৰজ্ঞাৰ প্ৰতি গ্ৰহণযোগ্যতাৰ প্ৰতীক। জ্ঞান মুদ্ৰা ব্যৱহাৰ কৰি ধ্যান কৰিলে আপুনি বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ সৈতে এক হোৱা বিশ্বজনীন সত্যৰ প্ৰতি নিজকে মুকলি কৰি দিয়ে। যে আপুনি বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ ভিতৰত আছে আৰু বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড আপোনাৰ ভিতৰত আছে।
১৮) দাৰ্শনিকৰ শিল
দাৰ্শনিকৰ শিল হৈছে এটা পৌৰাণিক শিল যিয়ে ৰসায়নবিদসকলক ৰূপান্তৰিত কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে ধাতুক সোণ বা আন যিকোনো বাঞ্ছনীয় পদাৰ্থলৈ পৰিণত কৰা হয়। প্ৰতীকটোৱে সেইদৰেই প্ৰকৃতিৰ চাৰিটা উপাদানৰ আন্তঃক্ৰিয়াক চিত্ৰিত কৰে। এক প্ৰকাৰে দাৰ্শনিকৰ শিলটো যিকোনো পৰিস্থিতিৰ সৈতে কাম কৰি সুন্দৰ কিবা এটালৈ ৰূপান্তৰিত কৰাৰ ক্ষমতা থকা জ্ঞানী মন এটাৰ উপমা।
19. তৃতীয় চকুৰ চক্ৰ
তৃতীয় চকুৰ চক্ৰ হৈছে আপোনাৰ চকুৰ মাজত অৱস্থিত এটা শক্তি কেন্দ্ৰ। এই চক্ৰৰ ধ্যান কৰিলে আপুনি চেতনাৰ উচ্চ অৱস্থাত উপনীত হ’ব পাৰে। এই চক্ৰটোৱে প্ৰতীক, প্ৰজ্ঞা, অন্তৰ্দৃষ্টি, চেতনা, উচ্চ দৃষ্টিভংগী, আভ্যন্তৰীণ ক্ষেত্ৰ আৰু জ্ঞানলাভৰ।
20. তিমি/ডলফিন
ডলফিন হৈছে অতি বুদ্ধিমান প্ৰাণী যিয়ে শান্তি, ভাৰসাম্য, সম্প্ৰীতি, আনুগত্য, অন্তৰ্দৃষ্টি আৰু প্ৰজ্ঞাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। ডলফিন দ্ৰুত শিকাৰু আৰু ই আত্মসচেতনতা, সহানুভূতি, উদ্ভাৱন, সমস্যা সমাধান, আনন্দ আৰু চঞ্চলতাৰ বৈশিষ্ট্য প্ৰদৰ্শন কৰিছে।
21. নীলাচল
অন্যৰ লগতে নীলাচলৰ ৰত্নে অন্তৰ্দৃষ্টিৰ প্ৰতীক,অন্তৰ্দৃষ্টি আৰু আধ্যাত্মিক স্পষ্টতা। নীলাচলক প্ৰজ্ঞা, ভৱিষ্যদ্বাণী আৰু ঈশ্বৰত্বৰ শিল হিচাপে দেখা যায়।
২২) হাতী
হাতীক প্ৰজ্ঞা, শুভকামনা, সুৰক্ষা, শক্তি, আঁতৰোৱাৰ সৈতে জড়িত বাধাৰ (মনৰ বাধাকে ধৰি) আৰু ইতিবাচক শক্তিৰ। হাতীৰ মগজু যিকোনো স্থলজ প্ৰাণীতকৈ ডাঙৰ যিটোও ইহঁতৰ প্ৰজ্ঞা আৰু জ্ঞানৰ সৈতে জড়িত হোৱাৰ অন্যতম কাৰণ।
২৩) ভগৱান গণেশ
ভগৱান গণেশ হৈছে হাতী মূৰৰ হিন্দু ঈশ্বৰ যিজনক পৰম্পৰাগতভাৱে যিকোনো নতুন উদ্যোগক তীক্ষ্ণ দৃষ্টিৰে চোৱাৰ আগতে পূজা কৰা হয় কাৰণ তেওঁ সফলতা আৰু কৃতিত্বৰ পথ প্ৰশস্ত কৰা সকলো বাধা আঁতৰাই পেলোৱাত সহায় কৰে। হাতীয়ে যেনেকৈ নিজৰ জন্মগত শক্তি ব্যৱহাৰ কৰি নিজৰ বাটত থকা গছ আৰু বাধাবোৰ পৰিষ্কাৰ কৰে, গণেশেও আপোনাৰ বাটৰ লগতে আপোনাৰ মনতো অতি প্ৰয়োজনীয় স্পষ্টতা আৰু প্ৰজ্ঞা আনে বাধা আঁতৰাই দিয়ে।
২৪) মিচৰৰ থোথ
থোথ হৈছে মিচৰৰ চন্দ্ৰৰ ঈশ্বৰ, উপলব্ধি, শিক্ষণ আৰু লিখা। আচলতে থোথক লেখাৰ উদ্ভাৱক আৰু ভাষাৰ সৃষ্টিকৰ্তা বুলি গণ্য কৰা হয়। থোথৰ মূৰটো আইবিছ চৰাইৰ দৰে আৰু হাতত পেপিৰাছৰ স্ক্ৰল, নলৰ কলম আৰু লিখাৰ পেলেট আছে। এই সকলোবোৰ প্ৰতীক প্ৰজ্ঞা, শিক্ষণ আৰু জাগৰণৰ সৈতে জড়িত।
২৫) আখৰোট
আখৰোট দেখাত মানুহৰ মগজুৰ দৰেই দেখা যায়, দুটা লোব ভৰি থাকে কুটিল বলিৰেখাৰ। আখৰোটত বহুতো পুষ্টিকৰ উপাদান থাকে যিয়ে ৰ কাৰ্য্যক্ষমতা বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰিব পাৰে